Từ “Alternative” mang một ý nghĩa rất mù mờ: lựa chọn, khác đi, không theo đường cũ. Vậy thì funk, rap, Heavy Metal, new wave… đều là Alternative cả sao? Ta phải phân biệt cách nào đây?
Alternative Rock là tên đặt cho trào lưu hậu punk, rộ lên khi new wave bắt đầu ngắc ngoi vào khong năm 1983-84 và hoành hành dữ dội nhất vào năm 1995. Đặc điểm chính để phân biệt Alternative là ý tướng xử lý lại lịch sử nhạc Rock của nó, nói cho dễ hiểu là gồm thâu nhiều xu hướng vào một mối: chút new wave, chút ít pink, chút ít Heavy Metal…. Alternative được chấp nhận ở c Anh và Mỹ, tuy mỗi lãnh thổ có đôi điểm dị biệt, Điều này cũng là đáng mừng lắm rồi vì funk metal của Red Hot Chill Pepper có bao giờ sống nổi ở Anh đâu!
Alternative Mỹ
Dòng nhạc này ở Mỹ lấy nền tảng căn bản là Punk, trộn thêm một ít new wave và hardcore. Hai đại diện đầu tiên là R.E.M và Husker Du, đều khai sinh đầu thập kỷ 80, và đều phải vất vả chui rúc dưới các hãng đĩa độc lập nhỏ bé một thời gian dài trước khi xâm nhập được vào giới làm đĩa chính thống.
R.E.M rất dũng cảm khi dám ra đều đều mỗi năm một đĩa, kể từ album đầu tay Murur năm 1983. Đĩa Document cùng bài The One I love thành công vang dội năm 1987 và từ đấy giọng hát đặc sắc của Michael Stipe trở nên nổi tiếng hơn bất kỳ ca sĩ Rock nào.
Husker Du nguyên là một nhóm hardcore nên khi chuyển hướng họ vẫn giữ lại chất ồn ào gào thét của dòng nhạc này. Album kép Zen Arcade năm 1984 của họ có nhiều sáng tác tạo quan trọng trong thủ pháp sáng tác giai điệu cũng như lối diễn tấu nhạc cụ. Ba năm sau, Ware house: songs and stories ra đời thật bóng bẩy để làm mẫu mực cho Nirvana sau này làm đĩa Nevermind. Husker Du ký hợp đồng với hãng SST Records, hãng ấy về sau đã nâng đỡ một cách nhiệt tình những ban Alternative hâu sinh như Sonic Youth, Meat Puppets, Dinosaur Jr….
Trong thập kỷ 80, những kẻ liều lĩnh đi theo R.E.M và Husker Du chỉ có thể có chỗ đứng chật chội ở các đài truyền thanh tư nhân. Thu nhập của họ rất hạn chế, phải thường xuyên tổ chức các chuyến du diễn để kiếm sống qua ngày và tiết gim tối đa chi phí làm album, song, thời vận đã đãi ngộ họ ở ngưỡng cửa thập kỷ 90. Một loạt ban nhạc loé lên trên bầu trời Rock và được đón nhận nồng hậu một cách khó hiểu:
– Nine Inch Nails: ngả về pop, đã khá chín chắn ngay từ đĩa đầu tay Pretty Hate Machine (1989).
– Jane’s Ađiction: lại chất hard Rock của Led Zeppelin, riêng phần ca từ của Perry Farrell rất lạ, sâu sắc.
– Soundgarden: là Black Sabbath trộn với Led Zeppelin, thêm một chút punk nguyên thuỷ.
– Nirvana: mở tung cánh cửa Punk – Pop, đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển Alternative và góp tiếng nói hữu hiệu cho dòng này trở thành chính thống, đợc giới phê bình chấp nhận. Việc Kurt Cobain tự sát làm sụp đổ sự nghiệp của nhóm, rất đáng tiếc.
– Pearl Jam, Alice In Chains, Stone Temple Pilots, Offsping, Green Day đang trên đà thành công.
Alternative Anh Quốc
Hơi khác với Mỹ, Alternative ở cựu lục địa ngả gần hết sang pop và dance, do đó thịnh hành ở các vũ trường. Xuất hiện hầu như đồng thời với làn sóng Mỹ, Alternative Anh có đủ cơ sở để tự hào về tính độc lập của mình.
Nhóm năm người The Smiths mở đường đầu tiên với sự đột phá của tay guitar Johnny Marr và những lời ca thông minh, ý nhị của Morrissey. Giọng hát Morrissey cũng khác thường: vừa sang trọng vừa “đao búa”. Anh có ảnh hưởng rất sâu rộng đến đời sống tinh thần ăng lê mặc dù hoạt động của anh trong nhóm The Smiths chỉ kéo dài có ba năm (1984-87).
Nửa sau thập kỷ 80, nhóm The Cure chuyển từ Punk sang Alternative bằng xu hướng dùng tiết nhịp chậm lê thê, guitar nhì nhằng và ca từ bóng bẩy của Robert Smith. Phải kể thêm đến nhóm Joy Division, chuyển sang chi rock/dance/disco (kiểu Alternative của riêng họ) sau cái chết của ca sĩ Ian Curtis có cái tên nhóm mới: New Order.
Còn đây là các ban nhạc mới nổi:
– Stone Roses với guitarist John Squire, âm nhạc rất thần thánh và hoa mỹ.
– Primal Scream, xuất sắc từ album thứ ba – Screamadelica.
– Suode: có hai nhân vật chủ lực là Brett Anderson (ca sĩ) và Bernard Butler (guitar), chơi punk/glam rock/guitar-pop, ảnh hưởng nhiều từ nhóm The Smiths.
– Blur: album năm 1993 Modem Life is rubbish gợi nhớ thời hoàng kim của Anh quốc (thập kỷ 60).
– Oasis: bắt đầu nổi tiếng từ bài single hạng 1 Top 10 (mùa xuân 1996): Some might say.
Các nhà nhận định xu hướng âm nhạc cho rằng: Alternative sẽ là bước trung chuyển để quay lại các trường phái nổi tiếng ngày nào: hard rock, funk, new wave. Có điều, sự quay vòng sẽ đi theo hình xoắn ốc mới lạ và rộng rãi hơn.
Death eater @ ttvnol