Nirvana

Kurt Cobain sinh ngỳ 20/2/1967 tại Hoquiam , sau đó gia đình anh đã
chuyển đến Aberdeen , 1 thị trấn cách thành phố Seattle 150km về phía Tây bắc trên bờ biển Thái Bình Dương .
Khi Cobain được 7 tuổi thì cha mẹ anh ly dị , vết thương đó đã khắc sâu trong lòng của anh , và trong tiềm thức của mình , Cobain đã ko bao giờ có cảm giác được yêu thương , che chở . Anh nói :” Tôi là 1 đứa trẻ ốm yếu , thường xuyên bị hành hạ bởi bệnh viêm phế quản nên hay cáu gắt , sống thu mình và xa lánh xã hội “.
Lên 11 tuổi , Cobain đã được nghe và bị cuốn hút bởi ban nhạc Sex Pistols . Đây là ban nhạc đầu tiên chơi thể loại nhạc Punk . Tại Anh , Punk trở thành 1 hiện tượng bùng nổ rộng khắp , nhạc của họ đã thổi được những luồng sinh khí cho những người ốm yếu , tật nguyền , những người ko có được sự yêu thương , che chở và chịu nhiều mất mát trong cuộc sống .
Cobain cùng Krist Novoselic_linh hồn ban nhạc của mình và 1 số bạn bè đã vực dậy 1 trào lưu âm nhạc mới của những ban nhạc Anh quốc như The Dammed , The Raincoast và Joy Division . Nhạc của Nirvana được định hướng từ thể loại nhạc post punk này .Đây là giai đoạn mà dòng nhạc punk xuất hiện những ca khúc hay và những giai điệu lạ .
Vào thời điểm mà Cobain bắt đầu tìm ra phong cách nhạc cho chính mình thì cũng là lúc anh gặp phải những nỗi phiền muộn và bi quan trong cuộc sống Ban nhạc Nirvana được chính thức thành lập năm 1986 , đến năm 1988 , họ đã có băng demo riêng cho mình . Tới năm 1989 , họ đã thực sự tiến bộ với ” Bleach ” đĩa thu thanh đầu tiên của của ban nhạc được thực hiện bởi Sub Pob, một hãng đĩa độc lập. Trong album của họ “Unplugged in New York” phát hành năm 1994, Cobain giới thiệu một ca khúc nằm trong đĩa nhạc “Bleach”, ca khúc này mang phong cách nhạc đặc trưng của Nirvana: nhấm nhẳng méo mó. Nirvana đã ký hợp đồng với hãng đĩa Geffen, một hãng đĩa lớn và họ là ban nhạc không chính thống đầu tiên làm được việc đó. Năm 1991 sự ra đời của album Nevermind” và đĩa đơn “Smell like teen spirit” như một luồn điện kích thích đến đông đảo giới trẻ trên toàn thé giới, album đã đoạt được đĩa Bạch Kim và được đề cử nhiều giải.
Nhưng sau những thành công rực rỡ , chẳng bao lâu người ta đã nhận ra rằng chàng ca sĩ 24 tuổi trông yếu ốm và quá nhạy cảm này lại ko có được lối sống lành mạnh . Có lần Cobain đã thú nhận rằng :” Nếu 1 ngôi sao ca nhạc rock có tới 101 cách sống , tôi vẫn có lối sống của riêng mình .” Đời sống mệt mỏi vì tính thương mại của âm nhạc và việc kiếm tiền dễ dàng đã càng làm tăng thêm sự nghiện ngập của Cobain . Ở nơi sâu tận đáy lòng và trong tâm trí của Cobain , những nỗi đau dường như càng tăng thêm , ma tuý đã ko giúp anh nguôi ngoai đi mà nó lại chính là nguyên nhân của những nỗi bất bình và cáu giận âm ỉ , anh đã chịu đựng nó như 1 vết thương dai dẳng , tàn phá suốt cuộc đời . Các ca khúc của CObain được thống nhất qua các tính chất mạnh mẽ , dữ dội như kêu gào với những ca khúc sắc sảo tưởng chừng trong âm nhạc cũng ko có giây phút thảnh thơi . Hơn bao giờ hết , sự mỉa mai của Cobain nhằm vào cuộc sống qua những sáng tác đang dần trở thành 1 con quái vật ko thể kiểm soát nổi . Những âm thanh dữ dội , khó nghe đến chói tai , những đoạn guitar trầm đục đặc trưng kết hợp với lối hát khi thì la hét om sòm , lúc lại rền rĩ , nó toát lên 1 tính chất giận dữ , ầm ĩ chính là nhạc của Nirvana . nhưng tất cả những cái đó lại cuốn hút được giới trẻ và lớp người bất mãn . Cobain đã gây nên 1 chấn động khi cho ra đời ca khúc ” Polly ” . Sau đó ít lâu , Cobain kêu gọi các fan của mình bằng đôi dòng chú thích trên bìa 1 album rằng :” Nếu bạn là 1 người ko quý trọng phụ nữ và những người da đen , ko thông cảm với những kẻ đồng tính luyến ái thì xin hãy để cho họ và chúng tôi được yên “. Lời kêu gọi của Cobain vô giá trị và cũng như bao nghệ sĩ khác , qua 1 đêm , Cobain chợt nhận ra rằng anh chỉ là 1 người có được chút ít quyền lực .
Album ” Nevermind ” đã mang về cho Cobain 50 triệu đô la , nhưng cuộc sống của Cobain giờ đây đã hoàn toàn trở nên hỗn độn . Ngày 22/2/1992 , anh đã tới Hawai và cưới Courtney Love , trụ cột của nhóm Hole . Sau đó ít lâu , Nirvana phát hành ” Insecticide ” , 1 đĩa nhạc tổng hợp qua nhiều sáng tác . Tháng 8 năm đó , Cobain đã phải vào viện để điều trị vì ma tuý và chính lúc này , bé Frances Bean Cobain ra đời . Vào năm 1993 , album ” InUtero ” phát hành và chiếm ngay vị trí số 1 . Nirvana lên đường cho 1 chuyến lưu diễn từ thiện và chuẩn bị thu thanh , ghi hình cho buổi biểu diễn ” Unplugged ” của họ trên MTV , buổi biểu diễn đã thuyết phục được cả những khán thính giả trước đây coi thường Cobain như 1 kẻ bất tài gặp may . Vào mùa Đông cuối năm 1993 , Nirvana bắt đầu chuyến lưu diễn khắp Châu Âu . Sau hơn 20 buổi biểu diễn , cổ họng của Cobain có vấn đề và lịch trình diễn đã bị gián đoạn . Ngày 4/3/1994 , Cobain được đưa vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê , sau đó Cobain trở về Settle .
Vào cuối tháng 3/1994 , chìm trong hố sâu tuyệt vọng , Cobain đồng ý đi điều trị 1 lần nữa và tại nơi đây , những người thân và bạn bè đã cùng anh vật lộn chống lại những cơn nghiện . Diều trị được nửa chừng , Cobain đột nhiên bỏ trốn và rồi biến mất . Ngày 8/4 , Cobain đã tự nhốt mình trong căn phòng sau biệt thự của mình rồi kê súng vào miệng _ bum ! ngay sáng hđó , hàng triệu người hâm mộ đã có mặt tại nơi Cobain tự vẫn . Với các fan trẻ tuổi thì ko gì có thể làm dịu bớt nỗi đau buồn của họ , ở Mỹ và Úc , 1 số fan quá khích đã tự tử theo .
Cái chết của Joplin , Marrison , Hendrix…là thảm trạng của 1 thế hệ rock’n’roll do lạm dụng vô đọ ko rượu thì ma tuý hoặc cả 2 . Nhưng còn cái chết của Cobain hoàn toàn do sự mất mát . Thiếu thốn tình cảm suốt cả 1 đời , trong tâm hồn Cobain hầu như ko có được sự yêu thương , và che chở của cha mẹ . Cobain có lòng tự trọng , có cuộc sống độc lập , tự lo toan cho tương lai và sức khoẻ ngay từ nhỏ . Nhưng Cobain đã tự ti , mặc cảm khi biết rằng bọn trẻ hâm mộ anh đã nhận ra 1 sự thật quá rõ về thần tượng của chúng . Cobain giống như họ và họ cũng giống như Cobain , đều cảm thấy bị lừa dối bới những gì mà Cobain đã làm .
Ttrước khi tự sát , những lúc ngồi 1 mình trong tâm trạng rối bời , bấn loạn hay minh mẫn , mong được cảm thông hay buồn vô vọng , Cobain đã lần lượt ghi lại hầu như đầy đủ mọi sự kiện trong cuộc sống , từ những niềm vui cho dến nỗi buồn của anh . Phải chăng Cobain đã tự dằn vặt mình khi viết :” Bạn là người dễ dàng vượt qua mọi rắc rối , vậy hãy thoát ra khỏi điều rắc rối mà chính bạn đang mắc phải “.

Grunge – đầm lầy hớp nhúa của những bóp méo đến cực đoan, nó vĩ đại chẳng kém gì Heavy Metal hay Punk. Phần lyric của nó thì sao nhỉ ??? Chẳng khác gì một đứa trẻ khóc gào khi giận dữ vì bị bỏ rơi. Grunge ra đời bởi sự đau đớn của cả một thế hệ khác hẳn với quang cảnh của rock LA trước nó vốn đang tung hoành trên cái thứ tự cao tự đại – thuyết duy ngã độc tôn.
Được đặt nền móng đầu tiên vào giữa những năm 80 tại một vùng nhỏ bé Seattle, Grunge đã trở nên vô cùng lớn mạnh trên khắp thế giới vào năm 1991 với “Nevermind” của Nirvana. Nó đã gây ảnh hưởng trên dủ mọi lĩnh vực từ thời trang, âm nhạc và thậm chí cả phim ảnh với những bộ phim như: Singles, Sacker, Reality Bite…Nhưng sau đó ??? Kurt chết, Courtney nhảy vào Hollywood còn Pearl Jam và những ban khác gần như biến mất… Britpop nắm ngay lấy chỗ đứng này…
Nhưng Grunge, đặc biệt là thứ âm nhạc của Kurt Cobain ko chết. Người ta nói rằng, ngay cả một ca khúc Nu metal hiện nay như “My Way” của Limp Bizkit cũng theo một cái “sơ đồ” đã được thiết lập trong “Smells like teen spirit”. Rồi mỗi tháng trên các tạp chí rock lại thấy có một ban mới tuyên bố họ đã chịu ảnh hưởng từ Nirvana và từ Kurt. Cái cần nhấn mạnh trong âm nhạc của Nirvana đó là thái độ Anti-guitarhero của Kurt, nó đã làm thay đổi nhận thức và thái độ của những kẻ chơi guitar trong mọi thể loại. Tại sao vậy ???
Theo Kurt thì kẻ gieo mầm đầu tiên cho Grunge là Melvins – Một trong những nhóm mà anh rất ưa thích. Được thành lập từ năm 1985, Melvins có những âm thanh bị ảnh hưởng từ tay guitar Tony Tommi của Black Sabbath. Đến lượt mình, Kurt đã lấy những chất liệu từ Melvins và kết hợp với những giai điệu khôn ngoan cùng sự nhạy cảm của mình, chúng làm cho Nirvana trở thành ban nhạc vĩ đại nhất vào đầu những năm 90. Nhưng Grunge có thể đã ra đời từ trước Melvins bởi một ban tên là Green River, nó được thành lập ngay từ năm1983. Tại thời điểm này Green River bị coi là một nhóm Post-Punk với các thành viên lúc đó là Mark Arm và Steve Turner (sau này lập nên Mud Honey), Jeff Ament và Stone Gossard (Pearl Jam). Nhóm đã hợp nhất Garage của những năm 80, Heavy Metal của những năm 70 và cả New Wave.
Năm 1983, Kurt chỉ 16 tuổi và đã chơi guitar được 2 năm. Nhưng không như những kẻ đồng trang lứa , Cobain không bao giờ thích sự phù phép chạy ngón tít mù trên cây guitar hay cố ganh đua để trở thành 1 thần đồng guitar. Kurt có cây guitar đầu tiên năm 14 tuổi (1981 – cùng thời gian Metallica được thành lập) “Ngay khi có cây guitar, tôi đã bị nó ám ảnh.” Kurt đã có một vài bài bài học về đàn nhưng sau 1 tháng thì Kurt cảm thấy chán ngấy khi cứ phải chơi đi chơi lại “Black in Black” của AC/DC. Kurt cho rằng những hợp âm E, D, A…đã là rất tốt để chơi nhạc.
Vào năm 1987, Grunge đã bắt đầu tạo nên vóc dáng đầu tiên của mình: Soundgarden đã phát hành đĩa EP đầu tiên “Screaming Life”, Alice In Chains và Tad đã được thành lập. Và Kurt với tay bass Krist Novoselic lập nên Nirvana. 12 tháng sau single đầu tiên của nhóm ra đời: “Love Buzz” nó thật thích hợp để tạo nên những tiếng “vo ve” đầu tiên trong bối cảnh âm nhạc Underground tại Seattle. Album đầu tiên của Nirvana “Bleach” được thu âm với chỉ 600$ đã đâm những nhánh đầu tiên cho nhóm.
Album debut của Nirvana có thứ âm thanh quá giống với những nhóm cùng thời là Mudhoney và Tad, sự đặc quánh quá cực đoan khác hẳn với những gì mà Nirvana cho ra đời sau này. Người ta cho rằng trong album này Kurt đã cố tình gạt đi cái cảm tính của mình để phù hợp với sự ám ảnh vẫn còn từ Metal ở những năm 70. Một phần hai số bài hát của “Nevermind” sau này đã được viết trong thời gian của “Bleach” nhưng đã không được đưa vào album tại ngay thời điểm đó.
Sau khi lưu diễn tay guitar Jason Everman đã rời bỏ nhóm và sang đầu quân cho Soundgarden “Anh ta quá heavy và không chậm rãi như chúng tôi.” Cobain tiếp tục tạo ra những giai điệu mà anh thích thú, kết hợp lại tất cả những gì mà mình bị ảnh hưởng: từ Black Sabbath, The Pixies và Black Flag, rồi thêm vào đó một chút Indie và New Wave của Raincoats, The Vaselines & The Meat Puppets è Những âm thanh của Nirvana. Khi tay trống Chad Channing đi theo Everman rời khỏi ban nhạc và Dave Grohl vào thế chỗ. Họ đã hoàn tất bộ 3 đầy sức công phá của mình, tạo nên thứ âm thanh đặc trưng với phần mở đầu ề à chậm rãi rồi đến chorus thì bật tung lên, lật nhào tất cả với những âm thanh méo mó,… điển hình là “Smell”
Tuy nhiên Nirvana không bao giờ cho rằng họ tạo nên và nghĩ ra tất cả thứ âm nhạc của mình. Kurt luôn nói với các nhà báo rằng anh đã lấy cắp ý tưởng từ The Pixies, còn Dave Grohl cũng cho rằng họ có cái gì đó từ War Pig của Black Sabbath.
Trong khi Nirvana nỗ lực luyện tập 5 ngày một tuần, cố gắng mang tất cả sinh khí của mình vào âm nhạc…Bóng dáng của họ đã lờ mờ rõ nét hơn. Nirvana tham gia vào những tour diễn trong nước và quốc tế đầu tiên. Họ ký hợp đồng với Geffen sau lời giới thiệu của Thurston Moore của Sonic Youth. Nirvana phát hành “Nevermind” – Album được nhắc đến nhiều nhất trong năm và cũng trong cả thập kỷ, nó cùng với “Ten” của Pearl Jam và “Bad Motorfinger” của Soundgarden mang Grunge lên đến đỉnh cao nhất vào năm 1991.
Nhưng cái vĩ đại hơn mà Kurt làm được là nắm bắt lấy sự sáng tạo mới trong cách chơi guitar. Giới trẻ đã được anh truyền cho một cách nhìn mới về âm nhạc mà người ta gọi nó là: “Less-is-More” tạm dịch là: ít nhưng hiệu quả. Tạo nên âm nhạc thực sự từ những bài học guitar phóng đãng mau quên, từ những cây guitar đáng cho vào cửa hàng đồng nát và từ cả những cái pedal âm ly xơ xác từ những năm 70.
Thật mỉa mai cho những cây guitar khủng long với đủ ngón nghề và đủ thứ kỹ xảo. Kurt bất ngờ xuất hiện, thật xoàng xĩnh…nhưng lại khiến mọi tay guitar thời điểm đó phải ganh đua, mọi tạp chí Guitar đều phải hỏi thăm và ca ngợi. Nhưng Kurt luôn tự phủ nhận bản thân khi được hỏi về cách chơi đàn của mình, anh nói với tạp chí Guitar World: “Tôi chỉ đơn thuần chơi theo giai điệu, nhiều lúc tôi còn không theo kịp các giai điệu của ca khúc…nhưng mọi người vẫn thông cảm cho tôi về điều này.”
Sau sự cuồng loạn và kích động của “Nevermind” Nirvana và đặc biệt là Kurt dường như trở nên lo lắng vì khoảng cách của bản thân họ và các sáng tác, chúng đường như được chải chuốt quá bóng mượt sau khi được nhà sản xuất mix. Kurt tâm sự trước khi bắt tay vào album thứ 3 rằng có lúc anh cảm thấy rất chán ghét ban nhạc và thứ âm nhạc đang phải tạo ra. Nirvana quyết định quay trở lại với cái gốc rễ Punk của mình, Kurt mời Steve Albini tham gia sản xuất (đây là người đã sản xuất ra album mà Kurt thích nhất “Surfer Rosa” cho nhóm The Pixies).
Trong “In Utero” Albini đã cố gắng tước bỏ những thứ bị cho là gần giống với những ban khác, kéo sự chú ý tới phần ca từ đau đớn tuyệt vọng của Kurt, mài sắc khả năng viết nhạc để có những giai điệu mạch lạc. Không chau chuốt trong cách chơi guitar, chỉ đơn thuần là những âm thanh từ chiếc Fender rẻ tiền với những âm thanh méo mó. Kurt có thể không có một điềm đam mê mãnh liệt sống chết cùng cây guitar, nhưng lại có thể làm nên những hiệu quả khiến người khác phải đam mê sống chết. Thử kiểm tra lại “Scentless Apprentice”- những âm thanh gầm gừ kéo dọc cần đàn, “Radio Friendly Unit Shifter”- dường như là sự kéo lê móng trên dọc dây đàn cùng với những âm thanh nhiễu chói tai hay đơn giản chỉ là những điệp khúc sâu trong “Heart Shaped Box”…
Sau khi phát hành “In Utero” Nirvana đã được mời chơi Unplugged một buổi cho MTV. Kurt không khoái điều này lắm, không muốn trở thành một ngôi sao trong ánh đèn sân khấu nên Nirvana đã mời Meat Puppets cùng diễn. “Unplugged in NY” là một buổi diễn miễn cưỡng của Kurt với một số bản cover lại các ca khúc từ những nhóm thần tượng của mình (đặc biệt nổi bật là bản “Where did u sleep last night” của Leadbelly), Kurt luôn có sự coi trọng đối với những nhóm mà mình tôn sùng.
Nhưng Nirvana đã chìm vào một khoảng thời gian vay mượn, sự ham mê heroin của Kurt đã bắt đầu thay đổi bộ mặt trên sân khấu của nhóm. Một trong những lần phỏng vấn cuối cùng, Kurt đã nói bóng gió rằng ban nhạc có thể sẽ không tiếp tục mãi được: “Tôi rất tự hào vì những gì chúng tôi đã làm được, nhưng cũng chẳng biết sẽ tiếp tục được bao lâu với cái phong cách này. Tôi có rất nhiều ý tưởng và tham vọng nhưng nó lại không nằm trong cái khái niệm lớn về Grunge mà mọi người ép cho ban nhạc từ trước tới nay. Chúng tôi đang mệt mỏi khi bị gắn cho cái nhãn mác quá lớn, bạn có thể hình dung sự ngột ngạt này chứ ???”
Thực vậy, với một ban nhạc yêu thích cả Beatles, Bay City Roller, The Knack và thậm chí cả Abba cũng như yêu Sonic Youth, The Pixies và Black Flag…thì cái phù hiệu Grunge sẽ ngày càng làm ban thêm mệt mỏi và vướng víu.
Mặc dù chết yểu vào năm 1994, nhưng cái phong cách mà Kurt tự tay tạo nên với chiếc guitar cũ kỹ đã mớm cho vô số thanh niên cái khát khao và niềm tin rằng họ cũng có thể chơi guitar. Không quan trọng dù cho bạn chơi guitar ở cấp độ khả năng nào, cũng chẳng cần quan tâm xem bạn có sở hữu một cây Les Paul xịn hay không. Trước khi có Kurt, người ta thường bị ám ảnh những âm thanh guitar với những lâu đài thời trung cổ, những con rồng, những chương sử thi hoành tráng…nhưng giờ đây nó có thể là những bế tắc tuyệt vọng của một thế hệ và là bất cứ thứ gì mà bạn phải trải qua.
Có vô số tay guitar Alternative nói rằng họ chơi đàn sau khi nghe nhạc và tập chơi nhạc của Nirvana: Alex Troup (For Crashland), Rod Jones (Idle Wild), Mark Greaney (JJ72), Som (My Vitriol)…tất cả đều bắt đầu với những “Smell”, “About”… Người ta có thể không bao giờ muốn sự thiếu vắng những tay so lo kỹ thuật, nhưng không có Kurt, rất nhiều cây guitar hiện nay sẽ không bao giờ cầm đến cây đàn guitar. Từ Everclear tới Silverchair, Bush tới Placebo…

“Tôi đến với ma túy vào một ngày, khi cơn đau bụng lên tới đỉnh điểm. Trước đó, tôi đã chịu đựng cơn đau mãn tính khoảng 5 năm, có những lúc vật vã, chỉ muốn kết liễu đời mình cho xong”, đó là một đoạn trích trong cuốn nhật ký của thủ lĩnh ban nhạc Nirvana.

Như vậy, Kurt dây vào ma túy không phải vì học đòi đám bạn xấu hoặc muốn thể hiện sự nổi loạn của mình. Nhiều đoạn trong cuốn nhật ký cho thấy, anh rất hối tiếc đã sử dụng bột trắng trong tình trạng không tỉnh táo, để rồi sau này không thể dứt bỏ được.

Trong một bức thư chưa kịp gửi, Cobain tâm sự với bạn: “Cậu biết đấy, tôi bây giờ trở thành nô lệ của heroin rồi. Đã đến lúc tôi cần một trung tâm cai nghiện nào đó giúp thoát khỏi sự cám dỗ của nó”. Trong một lá thư khác, viết cho khán giả hâm mộ, ca sĩ mỉa mai về chuyện báo chí đồn đại rằng anh muốn tự tử và khẳng định, sẽ chiến đấu chống lại sức hút của ma túy: “Tôi bị đau bụng và đành dùng cần sa để giải cứu trong chốc lát thay cho thuốc giảm đau, nhưng đúng là nó chỉ đem lại phiền toái mà thôi. Tuy nhiên, tôi sẽ không để mất mạng vì đồ của nợ này”. Dù rất quyết tâm, Kurt vẫn buộc phải đầu hàng trước chất kích thích nguy hiểm. Trước khi qua đời vài ngày, anh đã trút nỗi lòng mình trên trang giấy: “Khi có người cảnh báo tôi rằng chất bột trắng có ma lực ghê gớm, tôi đã cười vào mũi họ, nhưng bây giờ, khi đã hiểu ra thì quá muộn rồi”.

Cobain, quá tuyệt vọng trước bi kịch của cuộc đời, nào là ma túy, nào là cô vợ hư hỏng, đã tìm đến cái chết ở tuổi 27 tại căn nhà ở Seattle. Mặc dù Nirvana giúp đưa thể loại nhạc grunge Seattle lên bản đồ âm nhạc, Cobain không muốn mình bị xếp chung với các ban Seattle khác. Anh luôn tỏ ý khinh miệt Pearl Jam, và chỉ trích về việc nhóm này đã ăn cắp giai điệu của Nirvana.